Projecto Vercial

D. Dinis


O rei D. Dinis (1261-1325) era filho do rei D. Afonso III de Portugal e neto de D. Afonso X, rei de Leão e Castela. Subiu ao trono de Portugal em 1279. Foi no seu reinado que o Português se tornou a língua dos documentos oficiais. Conhecido como rei lavrador, desenvolveu a agricultura e ordenou a plantação do Pinhal de Leiria. Foi também trovador, um dos maiores da sua época, tendo chegado até nós 138 cantigas por ele compostas. Algumas das mais conhecidas são: Ai flores, ai, flores do verde pino; Non chegou, madr', o meu amigo; Vi oj'eu cantar d'amor; Ben entendi, meu amigo; Amiga, muit' á gran sazon; Proençaes soen mui ben trobar; Que trist' ojé meu amigo; Dos que ora son na oste; Que muit' á já que non vejo; Chegou-m' or' aqui recado; O meu amig', amiga, non quer' eu; Vós, que vos en vossos cantares meu




10 CANTIGAS TROVADORESCAS DE D. DINIS

I

Ua pastor se queixava
muit' estando noutro dia,
e sigo medês falava
e chorava e dizia
com amor que a forçava:
par Deus, vi-t' en grave dia,
ai amor!

Ela s' estava queixando,
come molher con gram coita
e que a pesar, des quando
nacera, non fôra doita,
por en dezia chorando!
Tu non és se non mia coita,
ai, amor!

Coitas lhi davam amores,
que non lh' eran se non morte,
e deitou-s' antr' uas flores
e disse con coita forte:
Mal ti venha per u fores,
ca non és se non mia morte,
ai, amor!


II

Ua pastor ben talhada
cuidava en seu amigo
e estava, ben vos digo,
per quant' eu vi, mui coitada,
e diss': Oimais non é nada
de fiar per namorado
nunca molher namorada,
poisque mi o meu á errado.

Ela tragia na mão
um papagai mui fremoso,
cantando mui saboroso,
ca entrava o verão,
e diss' : Amigo loução,
que faria per amores,
pois m' errastes tan en vão?

E caeu antr' uas flores.
Ua gran peça do dia
jouv' ali, que non falava,
e a vezes acordava,
e a vezes esmorecia,
e diss' : Ai santa Maria,
que será de min agora?

E o papagai dizia:
Bem, por quant' eu sei, senhora.
Se me queres dar guarida
diss' a pastor, di verdade,
papagai, por caridade,
ca morte m' é esta vida
Diss' el: Senhor (mui) comprida
de ben, e non vos queixedes,
ca o que vos á servida
erged' olho e vee-lo-edes.


III

Vi oj' eu cantar d' amor
en un fremoso virgeu
ua fremosa pastor,
que ao parecer seu
jamais nunca lhi par vi,
e por en dixi-lh' assi.
Senhor, por vosso vou eu.

Tornou sanhuda enton,
quando m' est' oíu dizer,
e diss': Ide-vos, varon!
Quem vos foi aqui trager,
pera m' irdes destorvar,
du dig' aqueste cantar
que fez quen sei ben querer?

Pois que me mandades ir,
dixi-lh' eu, senhor, ir-m' ei,
mais já vos ei de servir
sempr' e por voss' andarei,
ca voss' amor me forçou
assi que por vosso vou,
cujo sempr' eu já serei.

Dix' ela: Non vos ten prol
esso que dizedes, nen
mi praz de o oír sol,
ant' ei noj' e pesar en,
ca meu coraçon non é,
nen será, per bõa fé,
se non do (que) quero ben.

Nen o meu, dixi-lh' eu, já,
senhor, non se partirá
de vós, por cujo s' el ten.

O meu diss' ela, será
u foi sempr' e u está
e de vós non curo ren.


IV

Ben entendi, meu amigo,
que mui gran pesar ouvestes,
quando falar non podestes
vós noutro dia comigo,
mais certo seed' amigo,
que non fui o vosso pesar
que s' ao meu podess' iguar.

Mui ben soub' eu por verdade
que erades tam cuitado
que non avia recado,
mais, amigo, acá tornade;
sabede ben por verdade
que non fui o vosso pesar
que s' ao meu podess' iguar.

Ben soub', amigo, por certo
que o pesar d' aquel dia
vosso que par non avia,
mais pero foi encoberto,
e por en seede certo
que non foi o vosso pesar
que s' ao meu podess' iguar,

Ca o meu non se pod' osmar,
nen eu non o pudi negar.


V

Amiga, muit' á gran sazon
que se foi d' aqui con el-rei
meu amigo, mais já cuidei
mil vezes no meu coraçon
que algur morreu con pesar,
pois non tornou migo falar.

Porque tarda tan muito lá
e nunca me tornou veer,
amiga, si veja prazer,
mais de mil vezes cuidei já
que algur morreu com pesar,
pois nom tornou migo falar.

Amiga, o coraçom seu
era de tornar ced' aqui,
u visse os meus olhos em mi,
e poren mil vezes cuid' eu
que algur morreu com pesar,
pois nom tornou migo falar.


VI

Que trist' ojé meu amigo,
amiga, no seu coraçom!
ca nom pôde falar migo
nen veer-m', e faz gram razom
meu amigo de trist' andar
pois m' el non vir e lh' eu nembrar.

Trist' anda, se Deus mi valha,
ca me non viu, e dereit' é,
e por esto faz sen falha
mui gram razom, per bõa fé,
meu amigo de trist' andar,
pois m' el non vir e lh'eu nembrar.

D' andar triste faz guisado,
ca o non vi, nen vio el mi,
nen ar oío meu mandado,
e poren faz gram dereit' i
meu amigo de trist' andar
pois m' el non vir e lh' eu nembrar.

Mais, Deus, como pode durar
que já non morreu con pesar!


VII

Dos que ora son na oste,
amiga, querria saber
se se verran tard' ou toste,
por quanto vos quero dizer:
porque é lá meu amigo.

Querria saber mandado.
dos que alá son, ca o non sei,
amiga, par Deus, de grado,
por quanto vos ora direi:
por que é lá meu amigo.

E queredes que vos diga?
Se Deus bon mandado mi dê,
que(r)ria, saber, amiga,
d' eles novas, vedes porquê:
por que é lá meu amigo,
Ca por al non, vo-lo digo.


VIII

Que muit' á já que non vejo
mandado do meu amigo,
pero, amiga, pôs migo
ben aqui u mi ora sejo,
que logo m' enviaria
mandad' ou s' ar tornaria.

Muito mi tarda, sen falha,
que non vejo seu mandado,
pero ouve-m' el jurado
ben aqui, se Deus mi valha,
que logo m' enviaria
mandad' ou s' ar tornaria.

E, que vos verdade diga,
el seve muito chorando,
er seve por mi jurando,
u m' agora sej', amiga,
que logo m' enviaria
mandad' ou s' ar tornaria.

Mais, pois non ven, nen envia
mandad', é mort' ou mentia.


IX

Chegou-m' or' aqui recado,
amiga, do voss' amigo
e aquel que falou migo
diz-mi que é tan cuitado
que per quanta poss' avedes
já o guarir non podedes.

Diz que oje, tercer dia,
ben lhi partirades morte,
mais ouv' el coita tan forte
e tan coitad' er jazia
que per quanta poss' avedes
ja o guarir non podedes,

Con mal que lhi vós fezestes;
jurou-mi, amiga fremosa,
que, pero vós poderosa
fostes d' el quanto quisestes,
que per quanta poss' avedes
já o guarir nom podedes.

E gran perda per fazedes,
u tal amigo perdedes.


X

O meu amig', amiga, non quer' eu
que aja gran pesar, nen gran prazer,
e quer' eu este preit' assi trager,
ca m' atrevo tanto no feito seu:
non o quero guarir, nen o matar,
nen o quero de mi desasperar.

Ca, se lh' eu amor mostrasse, ben sei
que lhi seria end' atan gran ben
que lh' averiam d' entender poren
qual ben mi quer, e poren esto farei:
non o quero guarir, nen o matar,
nen o quero de mi desasperar.

E, se lhi mostrass' algun desamor,
non se podia guardar de morte,
tant' averia en coita forte,
mais, por eu non errar end' o melhor,
non o quero guarir, nen o matar,
nen o quero de mi desasperar.

E assi se pode seu tempo passar,
quando con prazer, quando con pesar.


Voltar à página inicial

Site apoiado pelo Alfarrábio da Universidade do Minho | © 1996-2015 Projecto Vercial